از فراموشی اسطوره‌ها تا نقش پر رنگ عشق عذری در ادبیات فارسی
تاریخ انتشار: ۱۸ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۶۸۲۵۱
در نشست نقد و بررسی کتاب «سرگذشت عشق» در کنار پرداختن به تعریف عشق از منظرهای مختلف به اهمیت نقش اسطوره‌ها در ادبیات عاشقانه فارسی پرداخته شد.
به گزارش خبرنگار ایمنا، شامگاه چهارشنبه هفدهم تیرماه، به همت مرکز آفرینش‌های ادبی قلمستان نشست نقد و بررسی کتاب «سرگذشت عشق» اثر مرضیه گلابگیر و زهرا فنایی برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این نشست اکبر اخلاقی با بررسی بینامتنی در اسطوره عشق اظهار کرد: نظریه‌های متفاوتی در مورد عشق مطرح است و هر کدام از حوزه‌های مختلف علم، عرفان، روانشناسی و غیره تعاریفی متفاوت از عشق دارند و از دیرباز از منظرهای مختلف در مورد عشق سخن گفتند.
وی افزود: عشق را همچون پدیده‌های دیگر نمی‌توان یک عاملی و به تنهایی معرفی کرد، به عنوان مثال شیء مفرغی باستانی که در کاوش‌های باستانی کشف می‌شود، دیگر به عنوان یک شیء که نوع جنس آن مفرغ است، تعریف نمی‌شود بلکه این شیء به عنوان نمونه‌ای از فرهنگ، تمدن و هنر مردم آن زمان تعریف می‌شود، در مورد مسئله عشق هم بدین گونه است.
این پژوهشگر حوزه اسطوره شناسی تصریح کرد: عشق یک پدیده چند ساحتی است همه زوایای علمی، روانشناسی، جامعه شناسی، هنری را می‌تواند داشته باشد و به همین جهت است که این پدیده در تمامی علوم و رشته‌های انسانی از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی اضافه کرد: عشق حتی در دین هم به آن پرداخته شده است که نمونه بارز آن را می‌توان در داستان قرآنی یوسف و زلیخا مشاهده کرد و حتی در خود قرآن اشاره شده است که برای تو زیباترین قصص را نقل می‌کنیم.
اخلاقی با بیان اینکه در عرفان عشق به گونه‌ای دیگر تفسیر می‌شود، گفت: در عرفان عشق اصل اساسی و بنیادی است که هم در ساحت انسان و هم در ساحت هستی معنا پیدا می‌کند، در واقع عشق علاوه بر ساحت انسانی شأن هستی شناسانده به خود می‌گیرد و ارزش سلوکی پیدا می‌کند.
وی اظهار کرد: در اسطوره‌ها به ویژه اسطوره‌های یونانی داستان‌های فراوانی در مورد عشق است در واقع انسان‌ها در گذشته به خاطر درک صحیح از خود و جهان هستی اسطوره‌ها را برای خود تعریف می‌کردند تا ابزار شناختی بهتری نسبت به جهان پیرامون داشته باشند به همین خاطر عشق یکی از محورترین مباحث در داستان اسطوره‌ها است.
دیدگاه جهان معاصر به پدیده عشقاین پژوهشگر افزود: هر چند در گذشته اطبا عشق را نوعی شوریدگی تعریف می‌کردند اما در جهان معاصر به ویژه علم روانشناسی این تعریف فرق کرد به گونه‌ای که فروید عشق را میل جنسی دانسته و حتی عشق عرفانی را آلایش شده این خواستگاه می‌داند.
وی افزود: در ادبیات داستانی عشق با ناکامی گره خورده است در واقع ادبیات داستانی عاشقانه ایران و جهان طرح‌واره ناکامی و شهید شدن به خود گرفته است که نمونه بارز آن را می‌توان در داستان لیلی و مجنون، رومئو و ژولیت، منصور حلاج مشاهده کرد.
اخلاقی با بیان اینکه عشق امری وجودی یا اگزیستانالیست است، تصریح کرد: یکی از مهمترین اگزیستانالیست‌ها به عشق منتهی می‌شود که آن موردی جز اضطراب تنهایی نیست.
عشق از نگاه فلاسفهوی گفت: فلاسفه تعاریف زیادی از پدیده عشق کردند که نمونه مشهور و مهم آن را افلاطون در «رساله ضیافت» بیان کرده است در واقع هر فردی که می‌خواهد در مورد عشق بنویسد و آن را تعریف کند باید این رساله را مطالعه کند، در این رساله عشق از رمان اسطوره‌ها بیان شده و در پایان عشق به حقیقت زیبایی می‌رسد.
این پژوهشگر ادبیات ادامه داد: از دیگر رساله‌های مهم فلاسفه که در مورد ماهیت عشق صحبت کردند، می‌توان به «رساله عشق» ابن سینا، «تمیهدات» عین القضات همدانی و «رساله عشق» سهره وردی اشاره کرد.
وی با بررسی و نقد کتاب «سرگذشت عشق»، خاطرنشان کرد: این کتاب عاشقانه‌های فارسی بر اساس بین متنی اسطوره‌ها بررسی می‌کند در واقع این کتاب سیر تاریخی عشق را از نگاه اسطوره شناسی بیان می‌کند.
اخلاقی تاکید کرد: تمام فرهنگ، دانش و ادبیات بر اساس منطق تعاملی است در این منطق هر چه می‌نویسیم، هر چه بازگو می‌کنیم در آن متن‌ها و ادبیاتی که در گذشته مطالعه کرده‌ایم نقش دارد، و در کتاب سرگذشت عشق بین آثار ادبی و آثار هنرهای و تجسمی دیگر رابطه برقرار شده است.
فرهنگ و ادبیات ایران تحت تأثیر عشق عذری قرار گرفته استدر ادامه این نشست مرتضی رشیدی آشجردی، استادیار
گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان اظهار کرد: متأسفانه فرهنگ و ادبیات فارسی تخت تأثیر عشق عذری قرار گرفته است که نمونه بارز آن را می‌توان در داستان لیلی و مجنون دید، جای تأسف است که در فرهنگ ما فرد عشق را به فرد زار و بیچاره ای همچون مجنون تشبیه می‌کند در صورتیکه عرفانی ما تعریف زیبایی از عشق و فرد عاشق دارند و حتی در ادبیات داستانی کشورمان همچون داستان خسرو و شیرین به عشق به زیبایی پرداخته شده است.
وی تاکید کرد: باید این نگرش غلط در ادبیات و فرهنگ ما اصلاح شود، چرا باید عاشق شدن را پنهان کرد؟، چرا وقتی از فردی خوشمان می‌آید، نباید آن را به فرد مورد نظر ابراز کرد؟ همه این موارد نمونه بارز تحت تأثیر قرار گرفتن فرهنگ ما بر عشق عذری است.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه یکی از پیچیده‌ترین پدیده هستی عشق است، افزود: در بررسی بینا متنی هر پدیده‌ای همچون عشق، بین متنیت می‌گوید هیچ متن مستقیم نیست، بلکه تمام متون بازآفرینی شده است، یعنی من وقتی کتاب می‌خوانم، متن کتاب من را یاد کتاب‌هایی که قبل مطالعه کرده‌ام، می‌اندازد به همین خاطر است که تمامی شاهکارهای ادبی جهان به بینامتنیت ارتباط دارد.
وی اضافه کرد: دلبستگی به متون گذشته از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا همین دلبستگی به متون گذشته باعث می‌شود، بهتر بنویسیم و زندگی کنیم، زیرا متون پشتوانه است و من اگر متنی می‌نویسم به پشتوانه متون گذشته است، متن بی پشتوانه متنی است که ارتباطی با متون گذشته ندارد که خوشبختانه در کتاب سرگذشت عشق ارتباط قوی با متون گذشته صورت گرفته است.
جامعه ما حافظ زده شده استرشیدی آشجردی تاکید کرد: ای کاش جامعه ما بیشتر سعدی مطالعه می‌کرد اما متأسفانه جامعه حافظ زده شده است، مردم ما تصورات ذهنی از عشق دارند که ربطی به زندگی ندارند در واقع افراد تجربه زیستی خود را رها و به دنبال مواردی می‌گردند که وجود ندارد، ای کاش تجربه زیستی خود را رها نکنیم زیرا شاهکارهای ادبیات جهان بر اساس تجربیات زیستی نویسنده آن اثر بوده است.
وی با بیان اینکه ما نیاز داریم عشقمان را به روز کنیم، گفت: ای کاش بیشتر سعدی بخوانیم زیرا سعدی تمام اشعار و حکایت‌های خود را بر اساس تجربه زیستی خود بیان کرده است.
هنوز در دوران معاصر ارتباطمان با اسطوره‌ها قطع نشده استمرضیه گلابگیر، نویسنده کتاب سرگذشت عشق در ادامه این نشست اظهار کرد: سال‌ها بود مضمون عشق دغدغه‌ام بود چه در نوشتن و چه در جلسات نقد و بررسی و پژوهشی که با دوستان برگزار می‌کردیم.
وی افزود: به خاطر دغدغه‌ام در «خانه خورشید» موضوع جلسات بررسی ادبیات را عشق انتخاب و سعی کردم در آثار معاصر و همین‌طور در ادبیات کهن هر هفته یک عنوان برگزیده و روی آن صحبت شود. پیدا کردن مسیر و درک عشق در ادبیات برای من بسیار اهمیت داشت شاید به همین خاطر بود که با توجه به علاقه‌ای که به اسطوره‌ها داشتم، سیر عشق را با نگاهی به داستان اسطوره‌ها در کتاب سرگذشت عشق بررسی کردم.
این نویسنده تصریح کرد: اسطوره‌ها نقش بسیار مهم در فرهنگ هر کشوری دارند، اما متأسفانه در دوران معاصر به خاطر تعریفی که از فردیت تک تک فردیت ما شده است، اسطوره‌ها کم رنگ و فراموش شده‌اند، اما جمع نشست امشب نشان داد که خوشبختانه با وجود داشتن فردیت هنوز ارتباطمان با اسطوره‌ها قطع نشده است.
کد خبر 603663منبع: ایمنا
کلیدواژه: مرکز آفرینش های ادبی قلمستان احمد اخلاقی اسطوره های ایران شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق مورد عشق متون گذشته نمونه بارز اسطوره ها بر اساس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۶۸۲۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پرسپولیس به توانایی فراموشی نیازمند است!
به گزارش "ورزش سه"، پرسپولیس اوسمار بعد از هفت برد و یک مساوی در دربی دوباره در اراک باخت که این شکست به منزله از دست رفتن یک جام تمام شد در حالی که به نظر می رسید چنانچه سرخ ها از این خوان عبور کرده و به جمع هشت تیم پایانی برسند با توجه به نوسانات اخیر سپاهان و تراکتور شانس اول قهرمانی خواهند بود و می توانند برای هشتمین بار به این جام دست یابند .
با این وجود پرسپولیس به شکل عجیبی در اراک شکست خورد تا ضمن از دست دادن جام قهرمانی، تردیدهایی درباره شرایط فنی این تیم ایجاد کند و حتی به ادامه مسیر در کورس قهرمانی لیگ هم تعمیم داده شود.
با این وجود، در حال حاضر و با در نظر گرفتن دیدار دشوار مقابل سپاهانی که با احتساب جام حذفی در سه مسابقه متوالی برنده شده و دوباره به فرم روزهای خوبش نزدیک شده، این سوال در مورد پرسپولیس و تیم اوسمار به شکلی جدی مطرح است که آیا این تیم توانایی فراموش کردن شکست در اراک و حذف تلخ از جام حذفی را دارد یا بدون توجه به این اتفاق راه خود را در مسیر قهرمانی لیگ پیش خواهد گرفت.
پرسپولیس دو سال پیش و در کورس قهرمانی با استقلال هم در جام حذفی مقابل آلومینیوم اراک شکست خورد و حذف شد و در نهایت آن فصل جام را به رقیب داد تا نتواند ششمین قهرمانی متوالی لیگ را تجربه کند. حالا بعد از دو سال دقیقا در شرایطی مشابه آن فصل قرار دارند و حذف از یک جام شاید شرایط روانی و فنی آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
هر چند آن فصل تساوی مقابل استقلال در بازی برگشت باعث شد اختلاف امتیازها باقی بماند و این اختلاف نسبت به فصل جاری بیشتر بود، اما پرسپولیس بعد از باخت مقابل آلومینیوم اراک و از دست دادن جام حذفی روند خوبی در لیگ برتر نداشت.
به شکل عجیب و جالبی پرسپولیس در آن فصل بعد از کنار رفتن از جام حذفی توسط آلومینیوم که البته در مرحله یک چهارم نهایی اتفاق افتاد شش بازی در لیگ برتر پیش روی خود داشت و البته شش امتیاز کمتر از رقیبش استقلالی را تعقیب می کرد که البته دو امتیاز خود را به خاطر حکم انضباطی در بازی مقابل گل گهر به دست آورده بود.
سرخ ها بعد از آن حذف ابتدا با دو گل پیکان را شکست دادند اما بعد از آن مقابل ذوب آهن به تساوی یک – یک رسیدند که این دو امتیاز از دست رفته به نوعی سند قهرمان نشدن سرخ ها در مصاف با تیم بی‌شکست فرهاد مجیدی را امضا کرد. بعد از آن هم پرسپولیس در سیرجان به سپاهان دو بر یک باخت و در مصاف با تراکتور هم به تساوی بدون گل رسید تا سه هفته متوالی از برد دور بماند.
در نهایت دو برد آخر آن فصل مقابل شهر خودرو که با نتیج دو بر یک و یک هیچ اتفاق افتاد باعث نشد تا فاصله از دست رفته با استقلال کم شود و این تیم با فاصله 5 امتیاز کمتر از رقیب دیرینه شاهد قهرمانی آنها باشد.
حالا هواداران پرسپولیس ترس این را دارند که طبعات حذف در اراک، تنها از دست دادن یک جام نباشد و به لیگ برتر هم کشیده شود اما بازیکنان پرسپولیس همه باتجربه اند ضمن اینکه کیفیت فنی خط دفاعی پرسپولیس نسبت به آن فصل بهتر شده و اختلاف امتیاز با صدرنشین به گونه ای است که تکرار آن اتفاق را تضعیف می کند مگر اینکه تبعات روانی شکست دوباره در اراک این تیم را واقعا تحت تاثیر قرار دهد.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است